Dönüm Parası
2000 li yılların başındaydı. AB'den devletimize çiftçiye dağıtılmak üzere bir yardım parası gelmiş. Nasıl dağıtılacağı konusunda bir şart var mı, yoksa bizimkiler mi bir düzen getirmişlerdi hatırlamıyorum. Elinde tapusu olan, kaydı bulunan bütün çiftçiler bu paradan yararlandı. Hatta orman işletmeden aldıkları belgelerle bir süre orman arazisini de ekip biçtiklerini kanıtlayanlar kendilerinin olmayan arazinin de parasını almışlardı.
Biz o zamanlar bu uygulamanın yanlış olduğunu savunmuştuk. Çiftçiye bir destek verilecekse bunun üretimi teşvik edecek yönde olmasını önermiştik. Proje esaslı, üretim sürecinde veya satış sırasında yapılacak desteklerin daha uygun olacağını iddia etmiştik. Çünkü çalışmadan kazanılan para insanı tembelliğe alıştırır. İnsan sürekli oturduğu yerden gelecek bir paranın beklentisi içinde olur. Bunu bulamayınca da köyünü, tarlasını bırakıp büyük şehire göç eder. Şehrin pırıltılı hayatı onun için cennetten bir parçadır. Kazancı köydekinin belki üç beş katıdır. Önce sevinir. Sonra bir bakar, elde avuçta bir şey kalmamış. Kapıldığı tüketim çılgınlığı, şehir hayatının getirdiği zorunlu harcamalar kazancını kısa sürede eritir. Ama iş işten geçmiştir. Geriye dönüş çok zordur. Kendisi istese çocuklar buna karşı çıkar. Sanayide bir başkasının kölesi olarak çalışmak onlar için daha çekicidir.
Bilemeyiz, belki de AB sırf bu amaçla paraları gözden çıkardı. Ama uygulama kısa süre sonra son buldu. Aradan yıllar geçti. Boş kalan arazilerin sayısı giderek arttı. Biz de ara sıra bakıp görüyoruz. Diyorlar ki bu tarlayı dinlenmeye almışlar bu yıl. O iş eskidendi. Toprak uzun bir süre ekilince yorulur, içindeki mineraller, azotlu bileşikler kaybolur. Bunların yerine gelmesi için ya farklı ürün ekersiniz, ya da bir yıl o tarlayı hiç kullanmazsınız. Ama şimdi kimyasal gübrelerin o kadar çeşitli olduğu dönemimizde bunların hiçbiri,ne gerek yok.
Sonunda devletimiz ekilmeyen tarlalar için bir çözüm getirerek bunların üretime kazandırılmasını sağladı. Geçtiğimiz yıl alınan bir karara göre bir yıl boyunca ekilmeyen tarlalar ikinci yıl devlet tarafından üçüncü şahıslara kiralanacak. Kira ücreti yine kiralayandan alınarak tarla sahibine ödenecek. Böylelikle tarlanın boş kalması önlenecek. Bilmiyorum, bu uygulama nasıl gidiyor.
Önceki hafta bir yeni haber de yüreğimizi ferahlattı. Yeddi Emin depolarında yıllarca bekleyip çürümeye terk edilen araçlar devlet tarafından satışa çıkarılacak. Depoda beklemesi için hukuki bir gerekçe kalmayan araçları önce sahiplerinin gelip alması söylenecek, sahipleri almazsa bunlar satılarak ücreti sahiplerine ödenecek . Öğrendiğimiz kadarıyla bu durumda olan 700 bin araç var. Ancak bunların çoğu uzun süre açık havada kaldıklarından ötürü oldukça hasarlı. Ne kadarının gerçekten işe yarar durumda olduğu bakılıp, görülmeden belli olmayacak.
Bir var sayım yapıp bunların tamamının hurda durumunda olduğunu düşünelim. Hurda bir araba 100 liradan aşağı etmez. 700,000x100,000 = 70 milyar eder toplamda. Bunların bir kısmının sağlam durumda olduğunu da düşünürsek en az 100 milyar liralık bir kaynak ekonomiye kazandırılacak demektir.
İşin bir başka boyutu da var. Sağlam durumda olan araçların sayısı arttığı oranda bunlar doğrudan ikinci el piyasasına girecek. Bu da araç piyasasındaki anormal yükselişi frenlemek için bir fırsat yaratmış olacak.
Görülüyor ki istenilirse üretimi artırıp, piyasayı ferahlatmak için yapılacak çok şey var. Ama bizim aklımız henüz bunlara ermiyor ne yazık ki. Dolarla yatıp, dolarla kalkıyoruz. Dolar yenmez, bunu ne zaman öğreneceğiz.
